چگونگی اظهارنظر در مورد توافق برجام
این مطلب در صفحه 10 روزنامه کیهان 25 تیرماه 1394 منتشر گردید .
نخبگان، متخصصان و صاحب‌نظران وظیفه دارند ضمن رعایت تقوا و انصاف، از منظر خود به این توافق توجه و دقت نموده و نظرات اصلاحی خود و موارد ضعف و قوت این توافق را به منظور تامین حداکثری منافع ملی در اختیار افکار عمومی و مبادی قانونی قرار دهند تا چنانچه در این توافق مواردی مطرح شده که به ضرر منافع ملی کشور است به نحو مقتضی و مناسب اصلاح گردد. این مهم علاوه بر این که همدلی و همزمانی دولت و ملت در جهت تقویت دولت و تحکیم و تثبیت امنیت ملی است؛ باعث بالاتر رفتن نتایج و دستاوردهای توافق کنونی می‌گردد
بعد از حدود دو سال مذاکرات انجام شده توسط دولت یازدهم و حدود دوازده سال
مذاکرات انجام شده بین ایران و 5+1 نهایتا روز سه‌شنبه 1394/4/23 طرفین به
یک توافق با عنوان «برنامه جامع اقدام مشترک» دست یافته و جناب آقای ظریف و
خانم موگرینی با قرائت بیانیه مشترک این موضوع را اعلام نمودند. بلافاصله
بعد از اعلام این توافق، جناب آقای روحانی ریاست محترم جمهور طی یک
سخنرانی به دفاع از اقدامات دولت یازدهم در این مسئله و حمایت از توافق
حاصله پرداختند و ضمن بیان محاسن و نتایج مثبت این توافق، به‌طور تلویحی به
تهدید منتقدینی که ممکن است ایراداتی به این توافق داشته باشند پرداخته و
اعلام نمودند که اجازه تلخ کردن شیرینی این موفقیت و پیروزی را به عده‌ای
قلیل نخواهند داد. این که ریاست محترم جمهور از تلاش‌های انجام شده حمایت
ویژه نماید امری بدیهی است زیرا هیچ دولتی از اقداماتی که در جهت تدابیر و
رویکردهای خویش انجام داده انتقاد نخواهد کرد و اصولا چنین وظیفه‌ای نیز
ندارد و اگر ایشان اعتقاد داشتند که این توافق یک توافق نامتوازن است به
هیچ عنوان اجازه توافق در این خصوص را نمی‌دادند. با این وصف مشخص است که
از دید ایشان، توافق حاصله یک توافق خوب می‌باشد. از سوی دیگر در صورتی که
توافق حاصله یک توافق خوب باشد حتی در صورت ایراد نقد مغرضانه، ملت و دولت
به راحتی ضمن رد آن نقد و نظر که فاقد رعایت اصول نقد بوده، خواهند توانست
که از توافق حاصله دفاع نموده و در واقع این مسئله باعث تثبیت بیشتر این
توافق و مشخص شدن اهمیت نتایج تلاش مجاهدت‌گونه فرزندان انقلاب در این
مذاکرات سخت و طولانی خواهد بود. (هر چند این موضوع نباید به این عنوان
تلقی شود که نگارنده مدافع انتقادات مغرضانه و همراه با کینه و تعصب نسبت
به دولت و ملت از سوی افراد و جریانات مختلف است. قطعا همان‌طور که بیان شد
ملت بین نقد مشفقانه و مستدل با نقد مغرضانه و بی‌جهت تفاوت و تمایز قائل
است.)
قطعا تمام ملت از تلاش‌های مجاهدت‌گونه تیم هسته‌ای کشورمان در
این مذاکرات سخت و نفسگیر تشکر و قدردانی نموده و این تلاش را ارج می‌نهند و
هیچ کدام از آحاد ملت به هیچ عنوان قصد کمرنگ کردن تلاش این فرزندان
انقلاب را ندارند؛ لیکن باید توجه داشت نباید به‌گونه‌ای سخن گفت که نوعی
تهدید و ارعاب در جهت ممانعت از نقد منصفانه این توافق تعبیر و برداشت
گردد. اصولا اعضای مذاکره‌کننده ایران و 5+1 در توافق برجام به طور رسمی
پذیرفته‌اند که این متن در مسیر مشخص در کشورهای پذیرنده توافق، مطرح و
روال قانونی را برای تصویب طی نماید. مطابق با همین نظر، قطعا نخبگان و
صاحب‌نظران با رویکردی منصفانه و عالمانه باید اجازه نقد و اظهارنظر در
خصوص این توافق‌نامه را داشته باشند و نمی‌توان با ظن به این که ممکن است
برخی افراد نگاه مغرضانه‌ای به این مسئله داشته باشند، مانع ایراد نقد و
ایراد به این توافق گردید ضمن این که دولت محترم نباید توقع داشته باشد فهم
تمام ملت با فهم دولت از توافق خوب یکسان باشد و اصولا اگر توجه شود
همدلی و همزبانی به صورت دستوری محقق نخواهد شد؛ بلکه با توجه به بررسی
دقیق متن توافق حاصله، قطعا در صورت تطبیق مفاد این توافق با خطوط قرمزی که
برای تیم هسته‌ای کشورمان ترسیم گردیده بود، همگان به صورت خودجوش و بدون
صدور هرگونه دستور از مبادی مختلف از این توافق دفاع خواهند نمود. در حاشیه
این مسئله شایسته است نکته دیگری مورد توجه قرار گیرد. شاید به جرآت بتوان
گفت همه منتظر بودند که رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای هیئت دولت با
معظمله که روز سه‌شنبه و تنها چند ساعت بعد از حصول توافق برجام انجام
پذیرفت نظر خود را در خصوص این توافق بیان نمایند. ایشان ضمن تشکر و
قدردانی از زحمات دولت و تیم مذاکره‌کننده، از بیان هرگونه تایید یا رد این
توافق پرهیز نمودند. نگارنده معتقد است معظمله همان‌طور که در طول دوران
مذاکره با رهنمودهای حکیمانه خویش برای حصول یک توافق خوب خطوط قرمزی را
تعیین و ضمن اعلام به ملت و دولت، از تیم مذاکره‌کننده کشورمان بیشترین
حمایت و پشتیبانی را داشته‌اند، در این مورد نیز به صورت حکیمانه این اقدام
را انجام دادند زیرا یکی از مهم‌ترین وظایف و جهت‌گیری ایشان، عمل به
قانون، احترام به مجاری قانونی کشور و استفاده از نظر نخبگان و متخصصان
است. اظهارنظر ایشان می‌توانست باعث گردد که مبادی ذی‌صلاحی که قرار است در
خصوص این توافق نظر دهند (از جمله شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای
اسلامی و سپس شورای نگهبان) با توجه به این که نظر ولی‌فقیه را فصل‌الخطاب
می‌دانند از انجام نقش خویش در این امر خودداری نمایند. امری که به نظر
می‌رسد حضرت آقا در حال حاضر آن را به صلاح ندانسته و ضرورتی برای استفاده
از حکم حکومتی برای تایید این توافق ندیده و اجازه فرموده‌اند مبادی قانونی
این وظیفه را آن‌گونه که صلاح می‌دانند به سرانجام برسانند. هرچند که
معظمله در موارد متعدد به آزاد بودن اظهارنظر افراد در خصوص مذاکرات
هسته‌ای (البته با رعایت ملاحظات و توجه به دشواری‌های مذاکره با طرف بدعهد
آمریکایی و با تمثیل تفاوت عمل شیرجه رونده با کسی که از بیرون، اشتباه و
خطای این شناگر را مشاهده می‌کند) اشاره داشته‌اند.
با توجه به این مهم،
نخبگان، متخصصان و صاحب‌نظران وظیفه دارند ضمن رعایت تقوا و انصاف، از
منظر خود به این توافق توجه و دقت نموده و نظرات اصلاحی خود و موارد ضعف و
قوت این توافق را به منظور تامین حداکثری منافع ملی در اختیار افکار عمومی و
این مبادی قانونی قرار دهند تا چنانچه در این توافق مواردی مطرح شده که به
ضرر منافع ملی کشور است به نحو مقتضی و مناسب اصلاح گردد. این مهم علاوه
بر این که همدلی و همزمانی دولت و ملت در جهت تقویت دولت و تحکیم و تثبیت
امنیت ملی است؛ باعث بالاتر رفتن نتایج و دستاوردهای توافق کنونی می‌گردد و
مجددا تاکید می‌گردد این انتقادات و نظرات اصلاحی، نافی تشکر و سپاس از
تلاش‌های دولت محترم و تیم مذاکره‌کننده کشورمان نبوده و نخواهد بود.
